Η Γνώμη μας! «ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ»: Ανοικτά, Λαϊκά και… Ελεύθερα! Μαξιμαλισμός ή έλλειψη μέτρου;

Κάποτε, περί την δεκαετία του 1960, είχαμε γεμίσει με «Ινστιτούτα Ξένων Γλωσσών». Ώσπου επενέβη το κράτος και απαγόρευσε την χρήση του όρου, με αποτέλεσμα να μετονομαστούν σε «φροντιστήρια».

Τα τελευταία χρόνια (ξεκινώντας από το 2005) γέμισε η Ελλάδα… πανεπιστήμια. Και δεν εννοούμε το ότι, στο πλαίσιο μιας λαϊκίστικης πολιτικής, το ελληνικό κράτος ίδρυσε πανεπιστημιακές σχολές σε κάθε πόλη της χώρας, ασχέτως του πληρούσαν ή όχι τις προϋποθέσεις. Αναφερόμαστε στα αναρίθμητα «πανεπιστήμια» που ιδρύουν και λειτουργούν διάφοροι φορείς – δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Όλοι σχεδόν οι Δήμοι της χώρας και πολλά σωματεία έχουν και από ένα «πανεπιστήμιο». Άλλοι το ονομάζουν «ανοικτό» (αρκετοί το θέλουν… «ανοιχτό»), άλλοι «λαϊκό», κάποιοι… «ελεύθερο». Κάποιοι το θέλουν και «ανοιχτό» και «λαϊκό»! Άλλοι και «ελεύθερο» και «ανοιχτό»!

Φυσικά όλα αυτά συνιστούν αξιέπαινες πρωτοβουλίες, μια και το έργο αρκετών εξ αυτών είναι από κάθε πλευρά θετικό για την ενημέρωση ή επιμόρφωση των πολιτών. Κάποια διαθέτουν εξαιρετική οργάνωση και αξιόλογο πρόγραμμα σπουδών, με παράλληλες δράσεις (ημερίδες κλπ). Ένα τέτοιο, για παράδειγμα, είναι το ΑΝΟΙΧΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ (ΑΛΠ) που ιδρύθηκε το 2005 στην Κρήτη (Ηράκλειο-Ρέθυμνο-Χανιά) με παραρτήματα στη Θεσσαλονίκη και στον Δήμο Αμαρουσίου.

Η αντίρρηση εν προκειμένω έγκειται στην (μάλλον αυθαίρετη) χρήση του όρου «πανεπιστήμιο». Ίσως είναι απόρροια του «μαξιμαλισμού» που μας διακρίνει γενικότερα. Θυμόμαστε τους αγώνες κάποιων, εδώ και μερικά χρόνια, για να χαρακτηριστούν οι σχολές τους «ανώτατες». Είναι ίσως και ζήτημα έλλειψης μέτρου.

Τελικά αυτή η (κατά)χρήση του όρου μάλλον προσβάλλει, ή ακόμα και τον ευτελίζει. Διότι «Πανεπιστήμιο» σημαίνει κάτι άλλο, που όλοι κατανοούμε και δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Θα μπορούσαν λοιπόν όλα αυτά να ονομάζονται Κέντρα Επιμόρφωσης ή Διά βίου Μάθησης ή Επιστημονικής Κατάρτισης, ή τέλος πάντων κάτι που να ανταποκρίνεται σ’ αυτό που στην πραγματικότητα είναι. Διότι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ.

Φυσικά δεν γίνεται λόγος για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) το οποίο είναι ΑΕΙ και ανήκει στον πανεπιστημιακό τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Ιδρύθηκε το 1992 και εδρεύει στην Πάτρα, οι δε φοιτούντες συμμετέχουν στις δαπάνες σπουδών και λαμβάνουν επίσημο δίπλωμα.