Λάμπρος Γιώργας: Όσοι το επιθυμούν, μορφώνονται και προοδεύουν ακόμη κι όταν οι συνθήκες φαντάζουν απαγορευτικές.
Η υγειονομική κρίση που όλοι βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο έχει επηρεάσει την καθημερινότητα όλων μας και έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο ζωής μας.
Μια ομάδα πληθυσμού που έχει υποστεί έντονα τις συνέπειες της, είναι οι μαθητές των λυκείων που έχουν να αντιμετωπίσουν τις επερχόμενες πανελλήνιες εξετάσεις.
Για το θέμα αυτό είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον διευθυντή του Λυκείου Παπάγου κ. Λάμπρο Γιώργα
Πώς βιώνετε την κρίση του κορωνοϊού ως άνθρωπος και ως εκπαιδευτικός; Ποια ήταν τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίσατε στη λειτουργία του σχολείου;
Η πανδημία που ζούμε είναι γεγονός πρωτόγνωρο για όλους μας. Μας διακατέχει φόβος αλλά αυτός θα πρέπει να μας οδηγεί στην τήρηση των μέτρων και όχι να μετατρέπεται σε πανικό και ταραχή που λειτουργούν αποδιοργανωτικά στην ψυχολογία του ανθρώπου.
Το Σεπτέμβριο, όταν ξεκίνησε το σχολικό έτος, αρχικά προσπαθήσαμε με βάση τη νομοθεσία να δημιουργήσουμε τμήματα με όσο το δυνατόν λιγότερους μαθητές, αφού ο αριθμός των μαθητών στα τμήματα είναι βασικός παράγοντας δημιουργίας ασφαλούς κλίματος στο χώρο του σχολείου. Τόνισα επίσης στους εκπαιδευτικούς, στους γονείς και κυρίως στους μαθητές την αναγκαιότητα τήρησης των μέτρων ασφαλείας (μάσκες, αποστάσεις, αντισηπτικά), όπως αυτά προβλέπονταν στις οδηγίες που μας είχαν στείλει οι αρμόδιες αρχές. Βέβαια, ήταν διάχυτος στην εκπαιδευτική κοινότητα ο φόβος που κάποιες φορές έφθανε στα όρια του τρόμου και αποδιοργάνωνε την εκπαιδευτική διαδικασία.
Με την έναρξη του lockdown ξεκίνησαν τα εξ αποστάσεως μαθήματα και έτσι η εκπαιδευτική διαδικασία δεν διακόπηκε. Υπήρχαν κάποια προβλήματα που αντιμετώπιζαν τόσο οι καθηγητές όσο και οι μαθητές, τα οποία σχετίζονταν με τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό καθώς και με τεχνικά ζητήματα. Στους μαθητές άμεσα δώσαμε κάποιες ηλεκτρονικές συσκευές για την παρακολούθηση των μαθημάτων τους. Εδώ θα ήθελα να τονίσω την αξιέπαινη προσπάθεια τόσο των καθηγητών όσο και των μαθητών και των γονέων τους, να ανταποκριθούν σε αυτόν τον καινούργιο και απαιτητικό τρόπο διδασκαλίας.
Προσωπικά, κατά την περίοδο της καραντίνας, βρισκόμουν καθημερινά σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων στο σχολείο συντονίζοντας τη λειτουργία του.
Αντιμετωπίσαμε περιπτώσεις παρεμβάσεων αγνώστων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα webex, μέσω της οποίας γινόταν τα μαθήματα, με σκοπό τη δημιουργία προβλημάτων κατά την ώρα των μαθημάτων. Με την αποφασιστική και συντεταγμένη παρέμβαση, όμως, ολόκληρης της σχολικής κοινότητας τα περιστατικά απομονώθηκαν και η εκπαιδευτική διαδικασία συνεχίστηκε απρόσκοπτα.
Με την επανέναρξη των μαθημάτων τον Απρίλιο, συμφωνήσαμε με τους καθηγητές κάποια μαθήματα να γίνονται και σε εξωτερικούς χώρους, αφού το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες αλλά και η μεγάλη αυλή που διαθέτει το σχολείο. Έτσι περιορίζουμε όσο γίνεται το συγχρωτισμό.
Επίσης, με βάση τις οδηγίες του ΙΕΠ, συμφωνήσαμε στο διάστημα πριν από τις διακοπές του Πάσχα, να δοθεί έμφαση στην κοινωνικοποίηση των μαθητών και στην ψυχική τους στήριξη.
Ποιες ήταν οι κυριότερες προκλήσεις που συνάντησαν οι εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης;
Οι εκπαιδευτικοί είχαν την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης από το προηγούμενο lockdown και από την πρώτη μέρα ξεκινήσαμε την εξ αποστάσεως διδασκαλία διαμορφώνοντας ειδικό πρόγραμμα (έναρξη μαθημάτων, ώρες διδασκαλίας κτλ).
Ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστη η προσπάθεια των εκπαιδευτικών σ` αυτή τη δύσκολη συγκυρία, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τόσο τη σύγχρονη τηλεκπαίδευση μέσω της πλατφόρμας webex όσο και την ασύγχρονη μέσω της ηλεκτρονικής τάξης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου.
Επιπλέον προσπαθήσαμε να κρατήσουμε και την επαφή με τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών μέσω της εφαρμογής webex. Οι απουσίες καταχωρίζονταν σε ειδική εφαρμογή της Google (google Form) και ο υπεύθυνος του τμήματος τις καταχωρούσε στο Myschool. Ακόμη σχολικές γιορτές και ενημερωτικά σεμινάρια γίνονταν μέσα από την ίδια εφαρμογή.
Πρέπει να τονίσω ότι η σχολική κοινότητα παρόλο που δεν ήταν εξοικειωμένη με αυτόν τον αφύσικο για ψυχοκοινωνικούς και παιδαγωγικούς λόγους τρόπο διδασκαλίας, κατάφερε αφενός να διατηρήσει ζωντανή την εκπαιδευτική διαδικασία καθιστώντας την ουσιαστική, και αφετέρου να διατηρήσει ζωντανή και τη σχέση των μαθητών με το φυσικό για όλους μας χώρο, το χώρο του σχολείου. Ειδικά το τελευταίο στις δύσκολες συνθήκες απομόνωσης και εγκλεισμού που επέβαλλε στους μαθητές η πανδημία, ήταν απαραίτητο για όλους μας.
Θεωρείτε ότι υπάρχουν απώλειες στις επιδόσεις των μαθητών;
Σαφώς και υπάρχουν απώλειες, γιατί όπως τόνισα και πιο πάνω η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης, τόσο στο ψυχοκοινωνικό επίπεδο όσο και στο γνωστικό. Πέρα από τα τεχνικά προβλήματα που προανέφερα, αρκετοί μαθητές δεν συμμετείχαν ενεργά στη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Δεν επιτρεπόταν να ανοίγουν οι καθηγητές τις κάμερες και τα μικρόφωνα λόγω προσωπικών δεδομένων, έτσι ώστε να έχουν μια πιο άμεση επικοινωνία με τους μαθητές. Το μάθημα σε κάποιες περιπτώσεις έπαιρνε τη μορφή διάλεξης χωρίς την απαραίτητη διάδραση μεταξύ καθηγητή και μαθητή, όπως συμβαίνει στη δια ζώσης διδασκαλία. Επίσης στα εξ αποστάσεως διαγωνίσματα δεν μπορούσε να εξασφαλιστεί το αδιάβλητο και η μη παρέμβαση τρίτων.
Πιστεύετε ότι επηρέασε τα παιδιά σε ζητήματα ψυχολογίας και κοινωνικότητας ο περιορισμός που επέβαλε η πανδημία;
Όπως τόνισα το σχολείο δεν είναι μόνο χώρος παροχής γνώσεων αλλά συμβάλλει τα μέγιστα και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του εφήβου. Βέβαια, μέσω της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπήρχε επικοινωνία μαθητών – εκπαιδευτικών, αλλά, όπως τονίζουν οι ειδικοί και το ζούμε κι εμείς οι εκπαιδευτικοί, ο συγκεκριμένος τρόπος επικοινωνίας δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης επικοινωνία. Κατά συνέπεια κοινωνικές δεξιότητες δεν αναπτύσσονται στον ίδιο βαθμό, ενώ και η διαδικασία κοινωνικοποίησης και ένταξης στο περιβάλλον που προσφέρει ο φυσικός χώρος του σχολείου καθίσταται αδρανής. Αυτή την εμπειρία μας τη μετέφεραν και οι γονείς των μαθητών, που ζούσαν στο σπίτι τις συνέπειες του εγκλεισμού: Άγχος, ευερεθιστότητα, ανία, πλήξη, ανάμεικτα συναισθήματα και ποικίλες αντιδράσεις δημιουργούσαν πολλά προβλήματα στις σχέσεις των μελών της οικογένειας επηρεάζοντας αρνητικά τη διάθεση και την ψυχολογία των παιδιών τους.
Αξίζει να σημειωθεί η τοποθέτηση στα σχολεία αυτό το διάστημα ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων. Επίσης, τέθηκαν σε λειτουργία και επικοινωνία με το κοινό διάφορες κρατικές υπηρεσίες που προσφέρουν βοήθεια σε άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα.
Από την μέχρι τώρα εμπειρία σας ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι μαθητές κατά την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης;
Οι μαθητές είναι πιο καλά εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες και γι’ αυτό ανταποκρίθηκαν πολύ καλά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Βέβαια, η ανταπόκριση συνδέεται και με το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή του κάθε μαθητή στο μάθημα, είτε μέσω της σύγχρονης είτε μέσω της ασύγχρονης διδασκαλίας.
Τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι μαθητές, όπως προανέφερα, είχαν να κάνουν κυρίως με τη σύνδεση στο διαδίκτυο και με τον εξοπλισμό που διέθεταν και χρησιμοποιούσαν (μικρόφωνα κτλ). Κάποιοι μαθητές παρακολουθούσαν μαθήματα μέσω κινητού τηλεφώνου, οπότε καταλαβαίνετε τη δυσκολία της συμμετοχής στο μάθημα στη σύγχρονη διδασκαλία αλλά και στην ασύγχρονη.
Κατά τη γνώμη σας η χρήση των νέων τεχνολογιών είχε θετικά στοιχεία;
Κατά την περίοδο της πανδημίας η εκπαιδευτική κοινότητα έκανε άλματα στη χρήση των νέων τεχνολογιών και αυτό θα είναι μια παρακαταθήκη για το μέλλον της εκπαίδευσης. Σε καμία περίπτωση η τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης αλλά μπορεί να λειτουργήσει επικουρικά. Μπορούν μέσω μιας ηλεκτρονικής τάξης οι μαθητές να παρακολουθήσουν σεμινάρια ή και μαθήματα που γίνονται σε κάποιο άλλο σημείο της Ελλάδας ή και σε χώρα του εξωτερικού, χωρίς να χρειάζεται η δια ζώσης παρουσία. Έτσι το σχολείο ανοίγεται στην κοινωνία και οι μαθητές γίνονται κοινωνοί και μέτοχοι της γνώσης αποκτώντας νέες εμπειρίες και παραστάσεις. Επίσης, όταν υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος και τα σχολεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν, τότε αμέσως οι μαθητές παρακολουθούν για κάποιο διάστημα τα μαθήματα, χωρίς να χάνεται πλήρως η επαφή το σχολείο.
Τελειώνοντας θέλω να τονίσω για μια ακόμη φορά πως η πανδημία δημιούργησε πολλά προβλήματα τόσο στη λειτουργία των σχολείων όσο και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των μαθητών. Ανέτρεψε όλες εκείνες τις συνθήκες που είναι αναγκαίες για τη μάθηση και τη γνώση, για την κοινωνικοποίηση και τη συλλογική ταύτιση μέσα από τη γόνιμη αλληλεπίδραση δασκάλου-μαθητή που προσφέρει μόνο ο φυσικός χώρος του σχολείου.
Οι παρούσες συνθήκες άλλαξαν αυτά τα δεδομένα αλλά η τεχνολογία ήταν εδώ για να θυμίσει σε όλους μας ότι το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να διδάσκει, να διδάσκεται κι έτσι να προοδεύει και να βρίσκει τρόπους να αντιμετωπίζει το απρόβλεπτο και το αναπάντεχο. Και η τεχνολογία περίτρανα μας απέδειξε ότι και στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει τη δύναμη να βοηθήσει με τον δικό της τρόπο για να μπορούν, όσοι το επιθυμούν, να μορφώνονται και να προοδεύουν ακόμη κι όταν οι συνθήκες φαντάζουν απαγορευτικές.