Όλα έτοιμα για τη νέα σχολική χρονιά! Συνέντευξη της Υπουργού Παιδείας κ. Νίκης Κεραμέως.

Στη Χρύσα Παρίση

Η κ. Νίκη Κεραμέως από τον Ιούνιο 2019 είναι υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Κατά τη διάρκεια της υπουργικής της θητείας προώθησε και πέτυχε τις σημαντικότερες  μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών στα θέματα παιδείας. Είχα τη χαρά και την τιμή να  συνομιλήσω μαζί της.

1. Βρισκόμαστε μία ανάσα από το «πρώτο κουδούνι». Τα σχολεία είναι έτοιμα να υποδεχθούν τους μαθητές;

Είμαστε καθ΄ όλα έτοιμοι για τη νέα χρονιά. Μάλιστα, τα σχολεία μας φέτος ενισχύονται περαιτέρω με ανθρώπινο δυναμικό καθώς, εκτός των πρώτων 16.200 διορισμών που πραγματοποιήσαμε το 2020 και 2021, ολοκληρώσαμε φέτος επιπλέον 8.600 πρόσθετους διορισμούς, αγγίζοντας συνολικά τους 25.000 μόνιμους διορισμούς στην εκπαίδευση επί Κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Επί 12 χρόνια δεν είχε πραγματοποιηθεί ούτε ένας διορισμός στην πρωτοβάθμια-δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ειδική αγωγή και εκπαίδευση. Η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί πρώτιστο μέλημά μας.

2. Τι αλλαγές θα δούμε φέτος στα σχολεία μας και τι έχει αλλάξει ήδη;

Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε προβεί σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες έχουν αλλάξει συνολικά την πρωτοβάθμια-δευτεροβάθμια και ειδική αγωγή και εκπαίδευση και οι οποίες βρίσκονται σε φάση υλοποίησης στα σχολεία. Νηπιαγωγείο από τα τέσσερα έτη σε όλη τη χώρα, Αγγλικά από το Νηπιαγωγείο, Εργαστήρια Δεξιοτήτων, 25.000 μόνιμοι διορισμοί εκπαιδευτικών, διπλασιασμός Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων, ίδρυση Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων, Νέα Προγράμματα Σπουδών, αξιολόγηση σχολικής μονάδας, είναι μερικές από τις κομβικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες υλοποιήσαμε. Μία πρόσθετη καινοτομία για φέτος είναι και η διεύρυνση του Ολοήμερου Σχολείου. Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, στα μισά τμήματα των ήδη λειτουργούντων ολοήμερων της χώρας, δηλαδή σε πάνω από 5.000 τμήματα, το Ολοήμερο θα λειτουργεί μέχρι τις 5:30 το απόγευμα – αντί για τις 4 που ίσχυε ως τώρα. Πρόκειται για ένα μέτρο με διττή στόχευση: αφενός την ουσιαστική, ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης με δημιουργικές δράσεις, αφετέρου τη διευκόλυνση συμμετοχής των γονέων στην αγορά εργασίας, φέρνοντας πιο κοντά το σχολικό ωράριο με το ωράριο των εργαζόμενων γονέων. Είναι σημαντικό, δε, ότι θα μπορούν τα παιδιά να εγγράφονται ελεύθερα στο Ολοήμερο, δίχως κριτήρια.

 

3. Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια μεταρρύθμιση με κοινωνικό πρόσημο. Υπάρχουν και άλλες σε αυτή την κατεύθυνση;

Μέριμνά μας είναι η ποιοτική εκπαίδευση να αποτελεί ένα πραγματικά δωρεάν αγαθό παρέχοντας προοπτικές, ευκαιρίες και εφόδια, τα οποία παλαιότερα χρηματοδοτούσαν σε κάποιο βαθμό οι ίδιες οι οικογένειες. Αίρουμε τα εμπόδια, προστατεύουμε τον οικογενειακό προϋπολογισμό, συμβάλλουμε σε μια ευκολότερη καθημερινότητα και ένα καλύτερο μέλλον για παιδιά, νέους, γονείς και για τους εκπαιδευτικούς μας. Πέραν της ενίσχυσης του Ολοήμερου σχολείου, διασφαλίσαμε ότι κάθε τετράχρονο παιδί θα έχει θέση σε δημόσιο νηπιαγωγείο, ενισχύουμε τα γλωσσικά εφόδια των παιδιών μας με την εισαγωγή των Αγγλικών στο νηπιαγωγείο αλλά και με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας τους μετέπειτα, συνεχίζουμε και φέτος την Ενισχυτική Διδασκαλία στο Γυμνάσιο σε έξι μαθήματα, ενώ θεσπίσαμε διδασκαλία για όλα τα ειδικά μαθήματα των Πανελλαδικών. Στηρίζουμε τους εκπαιδευτικούς μας μέσω 25.000 μόνιμων διορισμών συνολικά την τελευταία τριετία, μέσω επιμορφώσεων, χορηγήσαμε voucher για την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού σε πάνω από 670.000 μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, διπλασιάσαμε τα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία. Ανοίγουμε νέους ορίζοντες για τα Πανεπιστήμιά μας που πλέον θα παρέχουν περισσότερες επιλογές στους φοιτητές – π.χ. διπλά και κοινά πτυχία, minor degrees, συνεργασίες με κορυφαία πανεπιστήμια του εξωτερικού (π.χ. Harvard, Yale, Columbia), ενώ καταρτίσαμε νέο πλαίσιο για αμειβόμενη πρακτική άσκηση στους φοιτητές κ.ά.

4. Φέτος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η Ελληνική PISA. Τι συμπεράσματα βγάλατε και πώς σκοπεύετε να τα αξιοποιήσετε;

Με τα αποτελέσματα των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα, για πρώτη φορά, αποτυπώνεται η εικόνα του επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στο τέλος του Δημοτικού και του Γυμνασίου στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά, με βάση τα ισχύοντα προγράμματα σπουδών και τη διδασκόμενη ύλη. Για πρώτη φορά, λοιπόν, έχουμε συνολική εικόνα για τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ώστε να χαράσσουμε εκπαιδευτική πολιτική βάσει μετρήσιμων δεδομένων. Αναμένουμε και τις συγκεκριμένες προτάσεις από την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), που μελετούν επισταμένως το σύνολο των αποτελεσμάτων, αλλά και των κοινωνικο-δημογραφικών στοιχείων. Την επόμενη σχολική χρονιά, η ελληνική PISA θα υλοποιηθεί εκ νέου σε στρωματοποιημένο δείγμα σχολείων, αντιπροσωπευτικό όλων των σχολείων της χώρας, έτσι ώστε να συμμετέχουν μαθητές που φοιτούν σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα με διαφορετικές συνθήκες και να έχουμε μία πλήρη, αντιπροσωπευτική εικόνα, όπως και φέτος. Ζητούμενο αλλά και στόχος της «ελληνικής PISA», είναι η βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, βάσει πραγματικών στοιχείων.

 

5. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πρόσφατα ψηφίσατε έναν νέο νόμο για τα ΑΕΙ. Τι αλλάζει στα Πανεπιστήμιά μας με το νέο νόμο;

Ενδεικτικά, οι φοιτητές θα μπορούν να εγγραφούν σε καινοτόμα, ανταγωνιστικά προγράμματα σπουδών στο ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο (κοινά και διπλά προγράμματα σπουδών, προγράμματα δευτερεύουσας κατεύθυνσης κ.ά.), θα έχουν τη δυνατότητα να  συμμετέχουν στο «Ελληνικό Erasmus» και να φοιτήσουν για 6 μήνες σε σχολή άλλη από αυτή στην οποία έχουν εισαχθεί, θα έχουν πρόσβαση σε ένα νέο, αναβαθμισμένο πλαίσιο για την πρακτική άσκηση, ενώ θα μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα, μαθήματα που παρέχονται από προγράμματα σπουδών άλλων Τμημάτων της ίδιας ή και άλλης Σχολής. Παράλληλα, οι πανεπιστημιακοί θα  μετέχουν σε ένα πιο αξιοκρατικό και διαφανές πλαίσιο εκλογής και εξέλιξης, θα βασίζονται σε ένα σαφέστερο και πιο ευέλικτο πλαίσιο ρυθμίσεων για την παράλληλη και πρόσθετη απασχόλησή τους, θα αντιμετωπίζουν λιγότερη γραφειοκρατία για την έγκριση των μετακινήσεών τους για συνέδρια, σεμινάρια, έρευνα, ενώ θα έχουν περισσότερη ευελιξία στο πλαίσιο επιλογής και απασχόλησης ερευνητικών ομάδων. Απελευθερώνουμε το Πανεπιστήμιο από αγκυλώσεις του παρελθόντος, και δίνουμε τα κατάλληλα εργαλεία στην ακαδημαϊκή κοινότητα προκειμένου, φοιτητές, ερευνητές και καθηγητές, να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος, σε ένα περιβάλλον εξωστρέφειας, διαφάνειας, αποτελεσματικότητας.

 

6. Μιλώντας για εξωστρέφεια, ποια είναι η θέση των ΑΕΙ μας στο διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη;

Η εξωστρέφεια των Πανεπιστημίων μας, η δυναμική συμμετοχή τους στον παγκόσμιο χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης και η εδραίωση της χώρας μας ως κόμβου Γνώσης και Εκπαίδευσης αποτέλεσε εξ αρχής προτεραιότητά μας. Οι κοινές προσπάθειες από τα Πανεπιστήμια και το Υπουργείο σε αυτή την κατεύθυνση έχουν αποδώσει ήδη καρπούς. Το πρώτο βήμα έγινε με την απελευθέρωση του θεσμικού πλαισίου για την απλοποίηση της διαδικασίας ίδρυσης νέων ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων, ενώ ο νέος νόμος εξασφαλίζει περαιτέρω δυνατότητες διεθνοποίησης των Ιδρυμάτων μας. Ένα ακόμη βήμα ήταν η σημαντική συμμετοχή των ΑΕΙ σε δράσεις εξωστρέφειας. Ήδη προχωρούν διεθνείς συνέργειες, ενδεικτικά:

• 7 Πανεπιστήμια έχουν επιλεγεί και συμμετέχουν στην «Πρωτοβουλία για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια» (ΑΠΘ, ΕΚΠΑ, Γεωπονικό Αθηνών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Αιγαίου, Θεσσαλίας),
• από τον Δεκέμβριο του 2019 βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα συνεργασίας των ελληνικών Πανεπιστημίων με 29 κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και μέλη της Ivy League, ενώ προγραμματίζεται η 1η επίσκεψη αντιπροσωπείας Αμερικανικών Πανεπιστημίων το ερχόμενο φθινόπωρο στη χώρα μας που είχε αναβληθεί εξαιτίας των περιορισμών της πανδημίας,
• αντίστοιχο πρόγραμμα συνεργασίας δρομολογήθηκε και μεταξύ ελληνικών Πανεπιστημίων και Πανεπιστημίων του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ταυτόχρονα, χρηματοδοτούνται δράσεις εξωστρέφειας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με άλλα 60 εκ. για την προσέλκυση ακαδημαϊκών από Πανεπιστήμια της αλλοδαπής στην Ελλάδα (επισκέπτες καθηγητές / επισκέπτες ερευνητές), ενώ μέσω ΕΣΠΑ υλοποιούνται δράσεις όπως πχ για αγγλόφωνα προγράμματα. Τα Πανεπιστήμιά μας έχουν εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, αξίζουν και ήδη διεκδικούν μία περίοπτη θέση στο διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη.

 

7. Μία από τα σημαντικότερες προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι νέοι είναι η δυσκολία απορρόφησής τους από την αγορά εργασίας. Υπάρχει κάποια πρόβλεψη ώστε τα Πανεπιστήμια να είναι πιο συνδεδεμένα με την αγορά;

Βεβαίως, με το νέο νόμο θεσπίζουμε ένα πλήρες θεσμικό πλαίσιο για αμειβόμενη πρακτική άσκηση, μια εκπαιδευτική δραστηριότητα η οποία παρέχει στους φοιτητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν βιωματική μάθηση σε ένα γνωστικό αντικείμενο, να συνδέσουν τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εφαρμογή της και να καλλιεργήσουν τις δεξιότητές τους, αποκτώντας παράλληλα εργασιακή εμπειρία. Παράλληλα, θεσμοθετούμε τα βιομηχανικά διδακτορικά, δίνοντας τη δυνατότητα εκπόνησης διατριβών στο πλαίσιο συνεργασίας Πανεπιστημίων με φορείς της βιομηχανίας, εισάγουμε τα Επαγγελματικά μεταπτυχιακά, παρέχουμε πλαίσιο δημιουργίας θερμοκοιτίδων νεοφυών επιχειρήσεων (startups incubators / pre-incubators) στα ΑΕΙ για φοιτητές, διδάκτορες, μεταδιδάκτορες του Πανεπιστημίου, ενώ αναβαθμίζουμε τον ρόλο των Πανεπιστημίων στη δια βίου εκπαίδευση μέσω των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ)

 

8. Τα τελευταία δύο χρόνια έχετε προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Πού στοχεύετε;

Η μεταρρύθμιση για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης ήταν επιβεβλημένη, καθώς -όπως είπαμε και προηγουμένως- μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι το πώς θα φέρουμε πιο κοντά την εκπαίδευση με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Με το νόμο που θεσπίσαμε για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Δια Βίου Μάθηση, πρώτα διαπιστώνουμε τις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο, και στη συνέχεια τις λαμβάνουμε υπόψη προκειμένου να διαμορφώσουμε τις προσφερόμενες ειδικότητες και τα προγράμματα σπουδών στα Επαγγελματικά Λύκεια και τα Δημόσια ΙΕΚ. Ένα παράδειγμα: από τις ειδικότητες με μεγάλη ζήτηση σήμερα στην αγορά είναι οι κατασκευαστές ιστοσελίδων (web designers). Έχοντας ανιχνεύσει αυτήν την ανάγκη, προσφέρουμε πλέον την ειδικότητα αυτή σε 49 Δημόσια ΙΕΚ της χώρας. Φέτος ιδρύσαμε επίσης 19 νέα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια (Π. ΕΠΑ.Λ.), επεκτείνοντας το δίκτυό τους σε 25, σε συνέχεια των 6 που ιδρύθηκαν για πρώτη φορά πέρυσι. Τα επόμενα βήματά μας στοχεύουν στην επέκταση του θεσμού των Π.ΕΠΑ.Λ. και των θεματικών και πειραματικών Δημοσίων ΙΕΚ, καθώς και στην περαιτέρω ενδυνάμωση και ποιοτική τους αναβάθμιση. Κομβικό σημείο αποτελεί η υλοποίηση επενδύσεων ύψους άνω των 100 εκ. ευρώ για τον εργαστηριακό εξοπλισμό τους, ένα κονδύλι που έχουμε εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τέλος, στόχος μας είναι η προώθηση της εξωστρέφειας των δημοσίων ΙΕΚ με την δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων και την ίδρυση συνεργασιών με ΙΕΚ άλλων χωρών.

 

9. Κλείνοντας θα θέλατε να πείτε κάτι στους μαθητές που σε λίγες ημέρες θα επιστρέψουν στα θρανία;

Εύχομαι σε όλα τα παιδιά η νέα σχολική χρονιά που ξεκινά να είναι γεμάτη γνώσεις και εμπειρίες, όνειρα που πραγματοποιούνται, στόχους που επιτυγχάνονται. Και θέλω να διαβεβαιώσω τόσο τους μαθητές και τις οικογένειές τους όσο και τους εκπαιδευτικούς και τα στελέχη μας ότι θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια ώστε να έχουν ολοένα και περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες, προοπτικές, εφόδια, συνθήκες. Βρισκόμαστε δίπλα τους, στηρίζουμε τις προσπάθειές τους. Καλή σχολική χρονιά!